Πνευμονιόκοκκος

 

Ο Streptococcus pneumoniae ή αλλιώς πνευμονιόκοκκος είναι ένας gram-θετικός κόκκος. Αποικίζει τον ρινοφάρυγγα του 5-10% των υγιών ενηλίκων και του 20 % των υγιών παιδιών. Ο αποικισμός συνήθως διαρκεί 4-6 εβδομάδες στους ενήλικες, αλλά μπορεί να συνεχιστεί έως και επί 6 μήνες. Είναι το δεύτερο συχνότερο αίτιο της μηνιγγίτιδας και το 50% περίπου των αιτιών της μέσης ωτίτιδας στα παιδιά. Είναι το μείζον παθογόνο μικρόβιο του αναπνευστικού συστήματος των ηλικιωμένων και προκαλεί πνευμονία, καθώς και ατόμων όλων των ηλικιών με ειδική ευαισθησία, όπως δυσλειτουργία του σπληνός, ασπληνία και διαταραχές του ανοσολογικού συστήματος .

Η πνευμονία είναι μια φλεγμονώδης διεργασία του πνευμονικού παρεγχύματος. Η πνευμονία της κοινότητας είναι μια πνευμονική λοίμωξη η οποία αποκτήθηκε εκτός του νοσοκομειακού περιβάλλοντος. Η "τυπική πνευμονία" είναι μια πνευμονία κοινότητας η οποία προκαλείται από ένα παθογόνο βακτηρίδιο. Ο άρρωστος "τυπικά" κάθε ηλικίας παρουσιάζει υψηλό πυρετό, τοξικότητα, πυώδη πτύελα και πλευριτικό θωρακικό άλγος.  Η "άτυπη πνευμονία" είναι μια πνευμονία κοινότητας η οποία προκλήθηκε από ένα μη πυογόνο μικροοργανισμό. Ο όρος εφαρμόζεται συχνά σε κάθε πνευμονία η οποία παρουσιάζεται συνήθως σε νέους, με διάχυτα γενικά συμπτώματα και μη παραγωγικό βήχα.

Επιδημιολογία - Οικολογία:

O πνευμονιόκοκκος είναι ένα αποκλειστικά παθογόνο μικρόβιο για τον άνθρωπο. Δε ζει στο φυσικό περιβάλλον. Ο οικολογικός του χώρος είναι ο ρινοφάρυγγας στον οποίο ανευρίσκεται ως αποικιστής στο 5-10% των ενηλίκων και 20-40% των παιδιών. Παρόλο που φορείς υπάρχουν σε όλη τη διάρκεια του χρόνου παρατηρούνται εποχιακές εξάρσεις. Η παρατήρηση αυτή συμβαδίζει και με το γεγονός της χειμερινής έξαρσης των πνευμονιοκοκκικών λοιμώξεων, όπως της ωτίτιδας και της πνευμονίας. Η διάρκεια της φορείας κυμαίνεται από 2-12 ή και 18 μήνες. Η μετάδοσή του από φορείς ή πάσχοντες σε άλλα άτομα γίνεται με τις εκκρίσεις του ρινοφάρυγγα , η δε νόσηση σχετίζεται με την προδιάθεση του ατόμου - δέκτη. Ο πνευμονιόκοκκος προκαλεί λοιμώξεις συχνότερα στις ακραίες ηλικίες και συγκεκριμένα κάτω των 20 ετών και άνω των 60 ετών.

Παθογένεια:

O πνευμονιόκοκκος αρχικά προσκολλάται και αποικίζει στο ρινοφάρυγγα και αυτό είναι το προστάδιο της πρόκλησης νόσου. Στη συνέχεια μπορεί να διασπαρεί μέσω της ευσταχιανής σάλπιγγας στο μέσο ους, στους παραρρινίους κόλπους ή στον πνεύμονα και εφόσον ανεπαρκούν οι αμυντικοί μηχανισμοί των οργάνων αυτών να προκληθεί λοίμωξη. Μια αλλεργία ή μια προϋπάρχουσα ιογενής λοίμωξη , το κάπνισμα , χρόνια βρογχίτιδα , το άσθμα , καρκίνος του πνεύμονος, μπορούν να προκαλέσουν τη νόσο.

Παθογόνος δράση:

Πνευμονία: Υψηλός πυρετός με ρίγος , ο παραγωγικός βήχας, αιματηρή απόχρεμψη, η δύσπνοια ή και κυάνωση και μερικές φορές ναυτία, εμετό ή διάρροια . Οι ασθενείς συνήθως φαίνονται σε κακή κατάσταση και ανήσυχοι, με πυρετό, ταχύπνοια και ταχυκαρδία.  Όλοι οι ασθενείς δεν εμφανίζουν την τυπική αυτή κλινική εικόνα, γεγονός που δυσχεραίνει μερικές φορές τη διάγνωση. Η τυπική κλινική εικόνα παρατηρείται συνήθως σε ασθενείς με υποκείμενη νόσο, όπως χρόνια βρογχίτιδα, το εμφύσημα , η καρδιακή ανεπάρκεια, αλκοολισμός ή η μεγάλη ηλικία. Η πνευμονία εκδηλώνεται όταν οι πνευμονικές κυψελίδες γεμίσουν με εξιδρωματικό υγρό.

Μέση πυώδης ωτίτιδα. Προσβάλλει συνηθέστερα τα παιδιά και τα βρέφη. Προκαλεί οίδημα και απόφραξη της ευσταχιανής σάλπιγγας. Ασθενείς με ήπια έως μέτρια νόσο θα αποθεραπευτούν εάν λάβουν αρχικά αναλγητικά και αντιφλεγμονώδη φάρμακα, επιφυλάσσοντας τα αντιβιοτικά για τις περιπτώσεις που δεν βελτιώνονται μέσα σε 2-3 ημέρες.

Μηνιγγίτιδα.  Είναι βαριά λοίμωξη με υψηλή θνητότητα. Προκαλείται από επινέμηση των μηνίγγων από το μέσο ους ή τους παραρρινίους κόλπους. Για αυτό φαίνεται ότι υπάρχει συσχέτιση της οξείας μέσης ωτίτιδας και της μηνιγγίτιδας. Ευαίσθητα είναι τα άτομα που φέρουν κρανιοεγγκεφαλικές κακώσεις και όσοι έχουν εκροή του  εγκεφαλονωτιαίου υγρού. Ο ασθενής έχει πυρετό, κεφαλαλγία και δυσκαμψία του αυχένα και εντός 24-48 ωρών η νόσος εξελίσσεται σε σύγχυση και βυθιότητα.

Άλλες λοιμώξεις που μπορεί να προκαλέσει ο πνευμονιόκοκκος είναι οι παραρινοκολπίτιδες, η ενδοκαρδίτιδα, η περικαρδίτιδα, το θωρακικό εμπύημα, η κυτταρίτιδα, ενώ δεν ευθύνεται για τη φαρυγγίτιδα ή την αμυγδαλίτιδα. Τα κύρια νοσήματα που προκαλεί ο πνευμονιόκοκκος συνεπώς είναι η πνευμονία , η μηνιγγίτιδα και μέση ωτίτιδα.

 

Θεραπεία:

O πνευμονιόκοκκος είναι ευαίσθητος σε αρκετά αντιμικροβιακά φάρμακα , όπως κεφαλοσπορίνες, ερυθρομυκίνη , χλωραμφαινικόλη και σουλφοναμίδες. Παρά την ευρεία χρήση των αντιβιοτικών, η θνητότητα της πνευμονιοκοκκικής πνευμονίας ανέρχεται στο 15% , της δε μηνιγγίτιδας υπερβαίνει το 20%.

 

Πρόληψη: 

Η πρόληψη μπορεί να γίνει με τη μείωση των υγιών φορέων και με τον εμβολιασμό των υψηλού κινδύνου ατόμων. Το συνηθισμένο εμβόλιο έναντι του πνευμονιοκόκκου παράγεται από στελέχη οροτύπων που προκαλούν βαριές πνευμονικές λοιμώξεις και περιέχει 23 οροτύπους. Τα περισσότερα άτομα (90-95%) ανταποκρίνονται στον εμβολιασμό με την παραγωγή αντισωμάτων που φθάνουν το μέγιστο ύψος μετά από 1-2 μήνες και διαρκούν περίπου πέντε χρόνια. Η αναμνηστική δόση πρέπει να χορηγείται κάθε 5-7 χρόνια στα άτομα των 60 ετών και κάθε 3-4 χρόνια μετά τα 70 έτη. Η χορήγησή του απαιτείται σε άτομα με δυσλειτουργία σπληνός, ομόζυγη δρεπανοκυτταρική αναιμία, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια ή νεφρωσικό σύνδρομο, χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια, χρόνια αναπνευστική ανεπάρκεια, χρόνια ηπατική ανεπάρκεια, σακχαρώδη διαβήτη κ.α.

 

Διατροφικά στοιχεία / Φυτικά εκχυλίσματα για

 Λοιμώξεις

 

• Βιταμίνη C – ασκορβικό οξύ(Ester C/ Calcium Ascorbate) 500-1000mg κάθε 2-3 ώρες (κατά τη διάρκεια της λοίμωξης)

Υψηλές δόσεις ασκορβικού οξέος μπορεί να προκαλέσουν υδαρά κόπρανα. Υψηλές δόσεις μπορεί να αλληλεπιδράσουν με βαρφαρίνη. Πρέπει να αποφεύγονται υψηλές δόσεις από άτομα με δρεπανοκυτταρική αναιμία και από  νεφροπαθείς, άτομα με πέτρες στους νεφρούς επειδή είναι υδοατοδιαλυτή η βιταμίνη C  και η περίσσειά του αποβάλλεται από τα νεφρά.

• Ψευδάργυρος Zn 15-50mg την ημέρα (κατά τη διάρκεια της λοίμωξης)

Μπορεί να προκαλέσει ναυτία εάν ληφθεί με άδειο στομάχι. Υψηλές δόσεις  >100mg μπορεί να προκαλέσουν καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος. Να εξασφαλίζεται η επαρκής πρόσληψη χαλκού και σιδήρου.

• Εχινάτσεα (Echinacea) 300-500mg 3 φορές την ημέρα (κατά τη διάρκεια της λοίμωξης)

Να μην χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της κύησης και της γαλουχίας. Να χρησιμοποιείται με επιφύλαξη σε περιπτώσεις αυτοάνοσων νοσημάτων και μόνο με την άδεια και υπό την επίβλεψη του θεράποντος ιατρού.

• Elderberry Extract 100-500mg 3 φορές την ημέρα (κατά τη διάρκεια της λοίμωξης)

Να μην χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της κύησης και της γαλουχίας.

• Olive Leaf Extract 200-500mg 3 φορές την ημέρα (κατά τη διάρκεια της λοίμωξης)

Να μην χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της κύησης και της γαλουχίας.

• Cats Claw Extract 150-300mg 3 φορές την ημέρα (κατά τη διάρκεια της λοίμωξης)

Να μην χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της κύησης και της γαλουχίας. Να αποφεύγεται η ταυτόχρονη χρήση με αντιϋπερτασικά φάρμακα και ινσουλίνη.

 

Μειώστε / Αποφύγετε : ζάχαρη , γαλακτοκομικά προϊόντα, αλκοόλ.

Αυξήστε : λαχανικά, φρούτα (κυρίως μούρα), κρεμμύδια και σκόρδο, δημητριακά, ξηροί καρποί στην ακατέργαστη μορφή.

Πλένετε τακτικά τα χέρια σας ή και χρησιμοποιήστε αντισηψία για να αποφεύγεται η μετάδοση παθογόνων.

 

 

Το κείμενο επιμελήθηκε ο Φαρμακοποιός

Πολύζος Απόστολος 

Εξειδικευθείς

Εξειδικευθείς στην Ιατρική Ψυχολογία

&

εξειδικευθείς στην Οργάνωση & Διοίκηση Υπηρεσιών Υγείας

 

Βιβλιογραφία:

Oxford handbook κλινικής ιατρικής “R.A .Hope, J.M.Longmore, S.K.Mc Manus, C.A. Wood-Allum”
​Ιατρική Μικροβιολογία Αντωνιάδης Α. Αντωνιάδης Γρ., Λεγάκης Ν. , Τσελεντης Ι., Ιατρικές Εκδόσεις Πασχαλίδης
​Harrison ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΔΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ Kasper D., Braunwald E. , Fauci A. , Hauser S. , Longo D. , Jameson L.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ